Warunkiem prawidłowej artykulacji wszystkich głosek jest między innymi sprawne działanie aparatu mowy. Wymowa każdej głoski wymaga innego ułożenia narządów mowy i innej pracy mięśni. Dlatego też bardzo ważne są ćwiczenia poprawiające sprawność narządów mowy. Ćwiczenia te mają na celu wykształcenie celowych ruchów języka warg i podniebienia miękkiego.
W gabinecie logopedycznym pracę nad poprawnym brzmieniem zaburzonej głoski powinny poprzedzić ćwiczenia usprawniające aparat mowy. Są one często prowadzone w formie zabawy. Taką samą gimnastykę narządów mowy można a nawet należy prowadzić z dzieckiem w domu.
Przykłady ćwiczeń języka.
1. Wysuwanie języka - język wąski i szeroki. Kierowanie języka w kąciki ust: w prawo i w lewo - przy szeroko otwartych ustach.
2. Unoszenie języka na górną wargę - język wąski, język szeroki (usta szeroko otwarte). Ćwiczenia wykonujemy bez pomocy dolnej wargi.
3. Unoszenie języka za górne zęby i cofanie go w stronę gardła.
4. Dotykanie językiem zębów trzonowych górnych i dolnych. Dotykanie językiem poszczególnych zębów - po kolei.
5.Oblizywanie warg ruchem okrężnym - usta szeroko otwarte.
6. Mlaskanie czubkiem języka. Mlaskanie środkiem języka. Przyssanie języka do podniebienia przy szeroko otwartych ustach.
7. Wypychanie językiem policzków.
Przykłady ćwiczeń warg
1. Szerokie otwieranie ust i zamykanie. Wysuwanie warg do przodu ( jak przy głosce u), rozchylanie warg (jak przy głosce e). Ruch wysuwania i rozchylania wykonujemy naprzemiennie.
2. Rozciąganie złączonych płasko warg poprzez cofnięcie kącików ust (jak przy głosce i).
3. Układanie wargi dolnej na górną i górnej na dolną.
4. Wysunięte do przodu i ściągnięte wargi przesuwamy w kąciki ust: w lewo i w prawo a następnie wykonujemy ruch okrężny.
5. Dmuchanie przez złączone wargi, lekko wysunięte do przodu; parskanie, cmokanie.
6. Wymawianie samogłosek: i-u, a następnie a, e, u, i, o, y (należy zachować tę kolejność).
Przykłady ćwiczeń żuchwy 1. Opuszczanie i unoszenie żuchwy ku górze. 2. Ruchy żuchwy do tyłu i do przodu. 3. Zagryzanie dolnymi zębami górnej wargi i górnymi zębami dolnej wargi. 4. Wykonywanie ruchów poziomych żuchwy przy rozchylonych wargach. 5. Naśladowanie żucia gumy.
Przykłady ćwiczeń podniebienia miękkiego
1. Chrapanie na wdechu i wydechu. 2. Ziewanie. 3. Naśladowanie głosu gęsi (gę, gę, gę). 4. Wykonywanie ruchów żuchwy do przodu i do tyłu.
Dopiero po wyćwiczeniu języka, warg, żuchwy i podniebienia miękkiego ,po osiągnięciu dostatecznej sprawności ruchowej i czuciowej, mamy szansę korygowania nieprawidłowego brzmienia głosek u dziecka.
|